Mezzanine - Massive Attack | Iconische Albumhoezen
Zwart en dreigend: de beklemmende schoonheid van Mezzanine
In onze serie Iconische Albumhoezen is het de beurt aan Mezzanine van Massive Attack! Een grotesk zwart en glanzend insect en een gevoel van dreiging dat je bijna fysiek kunt voelen. Dat is de hoes van Mezzanine, het derde album van Massive Attack, uitgebracht in 1998. En het is een beeld dat net zo onheilspellend en gelaagd is als de muziek die het vertegenwoordigt.
Met Mezzanine zette Massive Attack zich definitief neer als pioniers van de donkere kant van triphop. En de albumhoes? Die werd het perfecte visuele verlengstuk van die nieuwe, rauwere richting.
Een nieuwe fase voor Massive Attack
Massive Attack was in de jaren ’90 al een grote naam binnen het Bristol-collectief van triphopartiesten, met atmosferische albums als Blue Lines en Protection. Maar op Mezzanine gingen ze dieper, donkerder, zwaarder. Gitaarlijnen, industriële beats, duistere lyrics en beklemmende soundscapes: dit was geen loungemuziek meer, maar een sonische nachtmerrie.
Het album bevat klassiekers als “Teardrop” (met Elizabeth Fraser van Cocteau Twins), “Angel”, “Inertia Creeps” en “Risingson”. Deze nummers zijn niet alleen bedoeld om op te dansen, ze zijn bedoeld om in te verdwijnen. En dat geldt ook voor de hoes.
De hoes
De man achter het beeld is Nick Knight, een invloedrijke mode- en kunstfotograaf die bekendstaat om zijn confronterende en vaak surrealistische werk. Voor Mezzanine werkte hij samen met ontwerpstudio Tom Hingston Studio. Het resultaat is een close-upfoto van een gepolijste zwarte kever, specifiek een Afrikaanse reuzenkever met opgeheven scharen, klaar om aan te vallen.
Wat deze hoes zo sterk maakt zijn het minimalisme: slechts één dominant beeld tegen een witte achtergrond en de symboliek: het insect staat voor iets dat zich onderhuids roert, zoals de muziek zelf. Het is een hoes die je niet direct begrijpt, maar je vergeet hem nooit.
Zwart op zwart
Op latere fysieke releases van het album staat wel de bandnaam en albumtitel, maar bij de originele release was dit niet zo. Toch blijft het insect altijd centraal staan. De stijl is rauw, klinisch, bijna medisch alsof je naar een dissectie kijkt van iets wat je normaal probeert te vermijden. De typografie en het design sluiten naadloos aan bij de muzikale sfeer: fragmentarisch, industrieel en zonder emotionele concessies. Net als de muziek is het artwork bij vlagen oncomfortabel maar fascinerend.
Wat Mezzanine onderscheidt van veel andere albumhoezen is dat het beeld geen nostalgie, romantiek of herkenning oproept. Het beeld is onheilspellend, koud, bijna klinisch, maar het doet iets met je. Het spreekt tot het onderbewuste. Het suggereert vervreemding en angst. Het roept vragen op in plaats van antwoorden te geven. Net als het album zelf, want de sound is dreigend.
Kunst die bijblijft
De invloed van Mezzanine is enorm. Zowel muzikaal als visueel. De hoes werd een referentiepunt voor het eind jaren ’90 postmoderne esthetiek: klinisch minimalisme met een dreigende ondertoon. Het beeld werd later ook gebruikt in live visuals, merchandise en zelfs als visuele referentie in andere mediaprojecten.
Bijzonder detail: in 2018, ter gelegenheid van het 20-jarig jubileum, reconstructeerde Massive Attack het album als DNA-materiaal (!) dat in de vorm van synthetisch DNA in een harddrive werd opgeslagen. De hoes van het project? Opnieuw: het zwarte insect.
De hoes van Mezzanine is geen troostend beeld. Het is niet warm, niet nostalgisch, niet geruststellend. En juist daarom werkt het zó goed. Het is een hoes die perfect past bij muziek die grenzen opzoekt en onder je huid kruipt.
Bij Bob’s Vinyl houden we van albumhoezen die evenveel zeggen als de muziek zelf. Mezzanine is geen plaat die je opzet voor de gezelligheid, het is een ervaring. En de hoes bereidt je daar precies op voor!
🪲 Durf jij het monster op de cover onder ogen te zien? Beluister deze klassieker zeker eens en koop hem hier op vinyl:
